KC 2018/024

De beklagcommissie van de Commissie van Toezicht bij de P.I. […], locatie […]

Uitspraak op het klaagschrift als bedoeld in artikel 60 van de Penitentiaire beginselenwet (hierna: Pbw), ingekomen bij de beklagcommissie op 30 maart 2018, van de gedetineerde:

[…], thans te noemen klager en verblijvende in bovenvermelde inrichting,

betreffende: contact buitenwereld (bellen).

Het verloop van de procedure

De beklagcommissie heeft kennis genomen van de volgende stukken:

• het klaagsschrift met bijlagen;
• de schriftelijke reactie van de directeur van 23 april 2018;
• een afschrift van de beslissing van 23 maart 2018, waarbij klagers verzoek om een skypeverbinding op 24 maart 2018 tussen 18.00 uur en 01.00 uur is afgewezen.

De mondelinge behandeling van het klaatgschrift vond plaats op 7 juni 2018. Daarbij waren aanwezig klager en de directeur [...]. Tevens was klagers advocaat, mr. [...] aanwezig.

De standpunten van partijen

Standpunt klager

Klager heeft een verzoek tot incidenteel verlof dan wel strafonderbreking gedaan om het huwelijk van zijn zoon op 24 maart 2018 in Londen bij te kunnen wonen. Dit verzoek is door de selectiefunctionaris afgewezen. Vervolgens heeft klager op 19 maart 2018 een verzoek ingediend om via een skypeverbinding het huwelijk en het huwelijksfeest op 24 maart 2018 tussen 19.00 uur en 01.00 uur (Nederlandse tijd) te kunnen volgen en er langs die weg toch bij te kunnen zijn. Dit verzoek is eveneens afgewezen, omdat er in P.I. [1] momenteel geen mogelijkheid tot beveiligd skypen bestaat. In andere inrichtingen kan al geruime tijd gebruik gemaakt worden van skype (onder andere P.I. [2], P.I. [3], P.I. […], P.I. […], P.I. […], P.I. […] en P.I. […]). Voorts ligt de vraag voor in hoeverre het skypecontact tussen gedetineerden en hun relaties beveiligd moet zijn. Het nationale recht voorziet nog niet in een recht op het gebruik van skype. Dit staat op gespannen voet met rule 24.1 van de European Prison Rules dat een recht op communicatie via bezoek, telefoon, post en andere vormen van communicatie garandeert. Het ontbreken van een landelijk beleid leidt bovendien tot (rechts)ongelijkheid tussen gedetineerden. In het geval van klager is het ontbreken van skype extra problematisch omdat hij een levenslange gevangenisstraf ondergaat en zijn gezin, dat grotendeels in Engeland woont en werkt, weinig op bezoek kan komen. Om die reden heeft de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming in de uitspraak van 7 december 2017 met kenmerk 17/1504/GB aanbevolen te onderzoeken of klager in de gelegenheid kan worden gesteld gebruik te maken van skype. Aan die aanbeveling heeft de directeur (nog) geen uitvoering gegeven. Van de directeur heeft klager begrepen dat DJI bepaalt in welke inrichtingen skype gebruikt mag worden. Welke criteria worden gehanteerd voor het geven van toestemming voor skypegebruik is klager onbekend. Evenmin is bekend of de inrichtingen die skype gebruiken deze toestemming allemaal hebben gevraagd (en gekregen). Voorts is niet bekend welke inspanningen de directeur (heeft) verricht om deze toestemming te verkrijgen en of de directeur klagers specifieke verzoek voor 24 maart 2018 met DJI heeft overlegd. Nu het ontbreken van deze toestemming het belangrijkste argument was om het verzoek af te wijzen, had dat in de rede gelegen. Bovendien had de directeur binnen de eigen inrichting een adequate beveiliging van het skypecontact kunnen realiseren door het gesprek op te nemen (en gelijktijdig of achteraf te bekijken) of een personeelslid aanwezig te laten zijn tijdens het skypecontact. Overigens wordt er tijdens telefoongesprekken ook niet standaard meegeluisterd. Klager had ook (tijdelijk) overgeplaatst willen worden naar een andere inrichting waar wel de mogelijkheid voor een skypecontact bestaat. Klager wil sowieso geplaatst worden in een inrichting waar de mogelijkheid om te skypen bestaat, maar hij wil niet constant overgeplaatst worden. Overplaatsing naar P.I. [2] is echter geen optie, want door zijn eerdere verblijf daar is klager nog getraumatiseerd. De directeur heeft getracht te realiseren dat klager in P.I. [3] zaterdag overdag via een skypeverbinding contact zou kunnen leggen met zijn zoon, maar om onbekende redenen is dit niet gelukt. Overigens was overdag skypen niet wat klager wilde, omdat hij het bruidspaar juist tijdens de bruiloft wilde toespreken en het bruidspaar vlak voor het huwelijksfeest alle tijd nodig had voor de voorbereidingen van het feest. In andere inrichtingen waar klager verbleef heeft hij ook in de avond kunnen skypen. Andere alternatieven lijken thans niet beproefd te zijn.

Standpunt directie

Samengevat en zakelijk weergegeven, komt het standpunt van de directeur op het volgende neer.

Naar aanleiding van het verzoek van klager om een skypeverbinding vanuit de inrichting tot stand te brengen met Engeland, heeft er een gesprek plaatsgevonden met klager, de directeur en het afdelingshoofd. Vanuit P.I. [1] is het op dit moment technisch niet mogelijk om aan het verzoek van klager te voldoen. De technische voorzieningen hiervoor ontbreken. Er zijn wel inrichtingen waar dit wel mogelijk is, maar klager wilde die dag juist vanaf 19.00 uur van deze verbinding gebruik maken. Nu dit een tijdstip is op een dag waarop alle gedetineerden ingesloten dienen te zijn, is enige vorm van controle niet mogelijk. Voor klager bestaat, zoals hem is meegedeeld door de directeur, de mogelijkheid tot overplaatsing naar P.I. [2] waar gebruik van skype wel mogelijk is, maar klager kiest er zelf voor om daar niet geplaatst te worden. Voorts heeft de directeur contact gehad met P.I. [3] om klager te faciliteren in zijn verzoek, onder andere om klager tijdelijk over te plaatsen naar P.I. [3] zodat hij mogelijk daar overdag in de gelegenheid zou kunnen worden gesteld om te skypen of om een beveiligde tablet vanuit P.I. [3] over te laten komen, maar ook dit is niet succesvol gebleken.

De beoordeling

Ingevolge artikel 39, eerste lid, van de Pbw, voor zover hier van belang, heeft de gedetineerde, behoudens de overeenkomstig het tweede tot en met het vierde lid te stellen beperkingen, het recht ten minste eenmaal per week op in de huisregels vastgestelde tijden en plaatsen en met behulp van een daartoe aangewezen toestel gedurende tien minuten een of meer telefoongesprekken te voeren met personen buiten de inrichting. De hieraan verbonden kosten komen, tenzij de directeur anders bepaalt, voor rekening van de gedetineerde. In verband met het uitoefenen van toezicht als bedoeld in het tweede lid, kunnen telefoongesprekken worden opgenomen. Ingevolge het tweede lid van dit artikel kan de directeur bepalen dat op de door of met de gedetineerde gevoerde telefoongesprekken toezicht wordt uitgeoefend, indien dit noodzakelijk is om de identiteit van de persoon met wie de gedetineerde een gesprek voert vast te stellen dan wel met het oog op een belang als bedoeld in artikel 36, vierde lid. Dit toezicht kan omvatten het beluisteren van een telefoongesprek of het uitluisteren van een opgenomen telefoongesprek. Aan de betrokkene wordt mededeling gedaan van de aard en de reden van het toezicht. Bij algemene maatregel van bestuur worden nadere regels gesteld over het opnemen van telefoongesprekken en het bewaren en verstrekken van opgenomen telefoongesprekken.

Klagers verzoek om middels een skypeverbinding deel te nemen aan het huwelijk en huwelijksfeest van zijn zoon op 24 maart 2018 van 19.00 uur tot 01.00 uur is door de directeur afgewezen. Hieraan heeft de directeur ten grondslag gelegd dat binnen P.I. [1] er nog geen mogelijkheid bestaat beveiligd te skypen.

Klager heeft aangevoerd dat in andere inrichtingen in Nederland wel de mogelijkheid bestaat om te skypen en dat het ontbreken van deze mogelijkheid in P.I. [1] leidt tot (rechts)ongelijkheid. Het is de beklagcommissie ambtshalve bekend dat er in verschillende inrichtingen in Nederland de mogelijkheid bestaat om te skypen. De mogelijkheid om te skypen is (nog) niet uitgebreid naar P.I.[1]. De directeur heeft aangevoerd dat hiervoor technische aanpassingen nodig zijn die nog niet hebben plaatsgevonden. Hoewel het betreurenswaardig is dat in P.I. [1] (nog) niet gebruik kan worden gemaakt van skype, betekent dit echter niet dat klager in zijn belangen is geschaad. Klager kan middels de post, telefoon en door bezoek contact houden met zijn familie en vrienden. Weliswaar is in rule 24.1 van de European Prison Rules opgenomen dat: “Prisoners shall be allowed to communicate as often as possible by letter, telephone or other forms of communication with their families, other persons and representatives of outside organisations and to receive visits from these persons”. De toelichting op deze aanbeveling luidt: “Loss of liberty should not entail loss of contact with the outside world. On the contrary, all prisoners are entitled to contact and prison authorities should strive to create the circumstances to allow them to maintain it as best as possible. Traditionally such contact has been by way of letters, telephone calls and visits, but prison authorities should be alert to the fact that modern technology offers new ways of communicating electronically. As these develop, new techniques of controlling them are emerging too and it may be possible to use them in ways that do not threaten safety or security. Contact with the outside world is vital for counteracting the potential damaging effects of imprisonment”, maar in de Pbw is communicatie via internet nog niet geregeld en evenmin heeft de Dienst Justitiële Inrichtingen hier reeds landelijk beleid voor geformuleerd. Het gebruik van skype in diverse inrichtingen kan derhalve naar het oordeel van de beklagcommissie gezien worden als een gunst en geen recht. De directeur heeft derhalve in redelijkheid en billijkheid het verzoek kunnen afwijzen.

Hierbij overweegt de beklagcommissie tevens, met inachtneming van de uitspraak van de RSJ van 7 december 2017 met kenmerk 17/1504/GB waarnaar klager heeft verwezen, dat aan klager is aangeboden om hem, al dan niet tijdelijk, over te plaatsen naar een inrichting waar wel de mogelijkheid om te skypen bestaat. Klager wil echter niet overgeplaatst worden naar P.I. [2] en een tijdelijke overplaatsing naar P.I. [3] om op 24 maart 2018 daar te kunnen skypen, bleek helaas niet te kunnen worden gerealiseerd.

Hierbij overweegt de beklagcommissie voorts dat klager heeft gevraagd om skypecontact op zaterdagavond tussen 19.00 uur en 01.00 uur en deze tijdstippen buiten de bedrijfstijd vallen. Klager heeft aangevoerd dat hij in andere inrichtingen wel in de avond heeft kunnen skypen, maar dit betroffen vermoedelijk avonden waarbij er een avondprogramma voor de gedetineerden bestond, hetgeen niet het geval is op de zaterdagavonden in P.I. [1] of P.I. [3], zodat het op het gewenste tijdstip door klager hoe dan ook niet mogelijk was geweest om te skypen.

Het beklag is ongegrond.

BESLISSING

De beklagcommissie verklaart het beklag ongegrond.

Aldus gegeven op 5 juli 2018 door de beklagcommissie, bestaande uit mr. […], voorzitter, […] en […], leden, in tegenwoordigheid van […], secretaris.