Sla inhoud over

Jurisprudentie

Per 1 januari 2024 zal de jurisprudentie van de RSJ in het dossier niet meer worden geupdatet en per 1 juli 2024 zal deze volledig worden verwijderd. U kunt  de jurisprudentiedatabank van de RSJ hiervoor raadplegen.



Verschillende methoden
Afwijkende methode urinecontrole. Disciplinaire straf wegens vermeende fraude bij urinecontrole. De procedure (meten van temperatuur urine met infraroodthermometer, sprake van fraude als temperatuur buiten marge van 34 en 37,5 graden Celsius ligt) is in strijd met de Regeling Urinecontrole penitentiaire inrichtingen, nu klager niet onder direct visueel toezicht van personeelslid urine heeft afgestaan en daartoe ook niet in de gelegenheid is gesteld. De directeur had de disciplinaire straf niet mogen opleggen. Beroep directeur ongegrond.

RSJ 28 mei 2013, 13/1065/GA
Procedure m.b.t. de afname en controle van urine als vastgelegd in Pbw en Regeling urinecontrole penitentiaire inrichtingen is uitputtend geregeld en met voldoende waarborgen omkleed. Indien de gedetineerde een alternatieve onderzoeksmethode wenst, dient hij zelf kosten te dragen. De weigering van een haartest is niet onredelijk of onbillijk. Beroep directeur gegrond, beklag ongegrond.

RSJ 6 mei 2013, 13/0083/GA
Klager wilde na de uitslag van de urinecontrole met een te laag creatininegehalte, waarop een straf voor fraude volgde, contra-onderzoek laten uitvoeren door een externe laborant. Nu de procedure tot het afnemen van urine uitputtend is geregeld en met voldoende waarborgen is omkleed, heeft directeur kunnen beslissen om de laborant geen toegang te verlenen tot klager. Beroep directeur gegrond.

RSJ 19 december 2006, 06/2613/GB
Klager heeft bij terugkomst van een regimair verlof meegewerkt aan een alcoholcontrole door middel van een ademanalyse. Het resultaat was positief. Klager heeft ook erkend alcohol te hebben gebruikt. Alcoholgebruik tijdens detentie levert een contra-indicatie op voor (regimair) verlof. Het beroep is daarom ongegrond.

RSJ 15 augustus 2005, 05/1317/GA
Nu klager heeft toegegeven wijn te hebben gedronken tijdens zijn verlof en bij terugkeer in de inrichting middels een ademanalyse een hoog alcoholgehalte werd aangetoond, is de oplegging van een ordemaatregel van afzondering in afwachting van overplaatsing naar een andere inrichting niet onredelijk of onbillijk. Beroep van klager ongegrond.

Redenen urinecontrole
RSJ 10 september 2007, 07/1533/TA
De wet geeft niet alleen bevoegdheid om een urinecontrole te doen uitvoeren in geval van een vermoeden van drugsgebruik, maar ook bij wijze van preventieve maatregel, bedoeld om een verpleegde van gebruik te weerhouden.

RSJ 19 juli 2000, 00/0634/GA
Een urinecontrole kan worden afgenomen in de standaardgevallen, bij wijze van steekproef alsook bij bepaalde aanwijzingen jegens een individuele gedetineerde.

De procedure
RSJ 5 februari 2021, R-20/6586/TA en R-20/6606/TA
Reeks klachten n.a.v. de procedure en frequentie van urinecontrole. Klager is niet open over drugsgebruik en weigert behandeling, terwijl hij in het verleden overmatig drugs heeft gebruikt. De relatief hoge frequentie urinecontroles is niet onredelijk of onbillijk. Het beroep van het hoofd instelling is in zoverre gegrond, betreffende klachten alsnog ongegrond. Klager heeft geen poging willen doen om urine af te geven conform de eisen van de instelling (geslachtdeel tonen). Daarom geen gelegenheid om binnen vier uur opnieuw te proberen. Het beroep van klager is in zoverre ongegrond. De weigering leidt in casu niet zonder meer tot gerechtvaardigde vrees dat klager zodanig onder invloed was dat het onverantwoord was om hem in de kantine te laten werken. Het beroep van het hoofd instelling is in zoverre ongegrond. Beide beroepen zijn voor het overige ongegrond.

RSJ 30 december 2020, R-19/4237/GA
Beklag betreft de omstandigheid dat klager na één week wederom een urinecontrole moest ondergaan, waarvan hij tevens geen schriftelijke oproep had ontvangen. Eerste afname was wegens verlof, tweede afname steeksproefgewijs. Dit is niet onredelijk of onbillijk. Voorts schrijft de wet niet voor op welke wijze een urinecontrole bekend dient te worden gemaakt. Het beroep is ongegrond.
 
RSJ R-19/4906/GA, 30 maart 2020 Disciplinaire straf wegens positieve urinecontrole. Klager stelt dat niet hijzelf, maar medewerker p.i. na afname urine stickers op buizen heeft geplakt en directeur heeft deze lezing bevestigd, althans niet weersproken. Deze lezing past in door klager ondertekende verklaring. Dit is in strijd met art. 3, vijfde lid, Regeling urinecontrole. Bovendien stelt klager dat reden urinecontrole niet is vermeld. Directeur heeft ook dit niet weersproken. Dit is in strijd met art. 3, tweede lid, Regeling urinecontrole. Ook indien sprake is van steekproefsgewijze afname of ad-random controle dient dit te worden aangegeven. Beroep gegrond, tegemoetkoming € 37,50

RSJ 10 februari 2015, 14/4036/TA
Een urinecontrole is aangezegd door het plakken van een briefje op het raam van klagers verblijfsruimte. Deze wijze van aanzeggen van een urinecontrole is niet door de wet voorgeschreven. Beroep ongegrond.

RSJ 24 november 2014, 14/2389/TA
Aanzegging van steekproefsgewijze urinecontrole per standaardbriefje is niet in strijd met wet. Er is geen twijfel aan de verklaring van de inrichting dat die werkwijze bij binnenkomst in de inrichting bekend wordt gemaakt. Het is niet onredelijk dat klager zelf een oproep in de gaten moet houden. Beroep ongegrond.

RSJ 20 februari 2014, 13/3835/GA en 13/4091/GA
De wijze waarop urinecontroles in de inrichting worden gehouden - m.b.v. vacutainer – is niet in strijd met de Regeling en ook is niet gebleken dat bij de urinecontrole de Regeling niet is nageleefd. Klager heeft het gezag van het personeel aangetast en kon daarom worden weggestuurd van de arbeid en op bewaardersarrest worden ingesloten. Beroep ongegrond.

RSJ 22 januari 2014, 13/3536/GA
De beroepscommissie is ambtshalve bekend met de urinecontrole m.b.v. een vacutainer. Nu een buisje na het eerste gebruik niet meer vacuüm zuigt, is onvoldoende aannemelijk dat er geen sprake is van afsluiten als bedoeld in de Regeling. Beroep ongegrond.

RSJ 23 januari 2012, 11/3431/GA
Er bestaat een wettelijke verplichting om klager te informeren over een urinecontrole, maar deze gaat niet zover dat een urinecontrole steeds een avond van tevoren moet worden aangekondigd. Gesteld noch gebleken is dat klager omtrent de wijze waarop urinecontroles worden afgenomen onvoldoende is geïnformeerd. Voorts mocht klager, toen hij niet direct urine kon afstaan, worden afgezonderd. Beroep van klager gegrond, beklag alsnog ontvankelijk maar ongegrond.

RSJ 20 januari 2012, 11/2608/GA
Niet aannemelijk dat klager is uitgelegd dat hij volgende dag zelf moest bellen om urine af te geven. Die regel staat niet in afdeling/huisregels. Gelet op consequenties voor gedetineerden is het verantwoordelijkheid van inrichting om gedetineerde op de hoogte te stellen van procedure voor afgifte urine. Beroep directeur tegen gegrondverklaring beklag en hoogte tegemoetkoming ongegrond.

RSJ 31 oktober 2011, 11/1639/TA
Direct visueel toezicht op urinecontrole door personeelslid van hetzelfde geslacht als klager. De tweede toezichthouder, van een ander geslacht dan klager, kan geen direct toezicht op klager uitoefenen. De inspanningsverplichting reikt niet zo ver dat de tweede toezichthouder ook van hetzelfde geslacht moet zijn. Beroep hoofd inrichting gegrond, beklag alsnog ongegrond.

Uitslag urinecontrole
Overleg tussen laboratorium en inrichting over interpretatie van uitslag bij urinecontrole. Vermoeden van fraude, maar directeur heeft gestelde fraude onvoldoende onderbouwd. Directeur mocht in gegeven omstandigheden niet in redelijkheid overgaan tot oplegging disciplinaire straf. Beroep directeur ongegrond.
 
De directeur heeft geen gehoor gegeven aan verzoekers verzoek om een herhalingsonderzoek. Nu verzoeker recht heeft op een herhalingsonderzoek is de disciplinaire straf in strijd met de wet opgelegd. Schorsingsverzoek toegewezen.
 
Disciplinaire straf vanwege bezit van alcohol. De aangetroffen vloeistof is onderzocht d.m.v. een in de inrichting aanwezige (landelijk gebruikte) alcoholtest. Volgens de directeur is de gehanteerde procedurele werkwijze rondom de alcoholtest vergelijkbaar met de Regeling urinecontrole penitentiaire inrichtingen. Er is geen herhalingsonderzoek geboden en uitgevoerd, terwijl daar namens klager wel om is gevraagd. Beroep directeur ongegrond.
 
RSJ 21 september 2018, R-18
Zonder aanzegging van een verslag mag geen disciplinaire straf worden opgelegd. De Regeling Urinecontrole bepaalt dat in geval van twijfels omtrent de uitslag van een urinecontrole overleg plaatsvindt met het laboratorium. Bij twijfel over de uitslag ligt het voor de hand om een nieuwe urinecontrole af te nemen en niet op hetzelfde urinemonster een bevestigingsonderzoek te laten doen. Beroep gegrond. Tegemoetkoming € 22,50. Nu klager zijn verlof alsnog heeft genoten komt hem geen tegemoetkoming toe.

RSJ 12 juni 2018, 17/4112/TA
Klager heeft zes dagen moeten wachten op de uitslag van de urinecontrole. Het hoofd van de inrichting kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor de termijn die het laboratorium nodig heeft voor onderzoek van de urine. Beroep ongegrond, bevestigt uitspraak beklagcommissie.

RSJ 10 maart 2014, 13/3741/GA
Uit artikel 7, derde lid, van de Regeling Urinecontrole en de huisregels van P.I. Nieuwegein volgt dat een verzoek om een bevestigingsonderzoek schriftelijk moet worden ingediend. Er is niet gebleken van een schriftelijk verzoek. Bevestigingsonderzoek en afschrijving € 150,= hebben ten onrechte plaatsgevonden. Tegemoetkoming € 150,=.

RSJ 7 november 2012, 12/2489/TA
Klager krijgt voordeel van de twijfel wat betreft het tijdig indienen van beklag over een vermeende tekortkoming in de procedure omtrent de urinecontrole. Er bestaat geen plicht tot schriftelijke mededeling van de uitslag van de urinecontrole. Klager geeft niet aan waaruit de tekortkoming zou bestaan. Alsnog ontvankelijk, maar beklag ongegrond.

Beïnvloeden urinecontrole
RSJ 6 augustus 2018, R-357
Bij klager is op 1 oktober 2017 een urinecontrole afgenomen met een score van 194 op THC en een THC/creatinine-ratio van 15.9. Een urinecontrole op 29 oktober 2017 liet een score van 78 zien op THC en een THC/creatinine-ratio van 6.1. Gelet op de door de beroepscommissie bepaalde halfwaardetijd van veertien dagen (zie RSJ 16 december 2015, 14/4759/GA) had de THC/creatinineratio na veertien dagen op 7.9 of lager moeten zitten en na weer veertien dagen op 3.9 of lager. Nu dit niet het geval is, is bijgebruik van cannabis door klager aannemelijk en zal het beroep van de directeur gegrond worden verklaard.

RSJ 2 augustus 2016, 16/0357/GA
Klager had bij een urinecontrole een creatininegehalte lager dan 2,0 mmol/l en is een disciplinaire straf opgelegd wegens fraude. Dit is conform vaste jurisprudentie van de beroepscommissie, zoals ook is vermeld in de voetnoot bij het Interpretatie en handelingskader DOB. De vermelding van een sanctie wegens poging tot fraude lijkt een misslag. Beroep ongegrond.

RSJ 18 mei 2016, 16/0153/GA
Klager is niet de gelegenheid geboden om gedurende een periode van vier uur alsnog te urineren. Onvoldoende aannemelijk is geworden dat aan klager de procedure zoals omschreven in artikel 3, vierde lid, van de Regeling urinecontrole is uitgelegd. De directeur heeft in redelijkheid niet kunnen beslissen tot oplegging van een disciplinaire straf wegens weigering om mee te werken aan een urinecontrole. Beroep en beklag gegrond, tegemoetkoming € 50,=.

RSJ 24 februari 2016, 15/4053/GA
De directeur mocht uitgaan van fraude bij een urinecontrole. Dit gegeven, in combinatie met het bepaalde in het sanctiekader van het Drugsontmoedigingsbeleid, rechtvaardigt de afwijzing van klagers verlofaanvraag. Beroep directeur daarom gegrond.

RSJ 16 december 2015, 14/4759/GA
Disciplinaire straf opgelegd i.v.m. bijgebruik van softdrugs. Het beklag is gegrond verklaard onder verwijzing naar het onderzoek van het laboratorium van de Gelre Ziekenhuizen. Nadere rapportage is door het NFI uitgebracht waarin is verwezen naar drie modellen die geen van allen uitgaan van halfwaardetijd van 36 uur. De beroepscommissie acht het meest gunstige model voor gedetineerden voor de berekening van bijgebruik aangewezen, te weten door het eerder genoemd laboratorium gehanteerde halfwaardetijd van maximaal 14 dagen, vanwege grote individuele verschillen. Op grond hiervan is bijgebruik niet aannemelijk. Beroep directeur ongegrond.

RSJ 26 maart 2014, 13/3985/GA
Een te lage creatininewaarde wijst in beginsel op fraude. In dit geval is echter aannemelijk dat klager veel heeft gedronken vanwege zijn bijzondere omstandigheden. Onvoldoende aannemelijk is geworden dat sprake is van fraude. Beroep gegrond en toekenning tegemoetkoming van € 37,50.

RSJ 23 april 2013, 12/3975/GA
Bij berekeningen over het bijgebruik van cannabis wordt gekeken naar THC/creatinine-ratio en wordt uitgegaan van een halfwaardetijd van THC van 36 uur. Gelet op de uitslagen van de urinecontroles is voldoende aannemelijk dat klager softdrugs heeft (bij)gebruikt en is hem terecht een disciplinaire straf opgelegd. Beroep directeur gegrond en beklag alsnog ongegrond.

RSJ 12 april 2013, 13/0228/GA
Voor de berekening van bijgebruik wordt uitgegaan van THC/creatinine-ratio en een halfwaardetijd van 36 uur. Bijgebruik is in casu voldoende aannemelijk. Aan de stelling in het drugsontmoedigingsbeleid dat een dalende THC-waarde als niet-gebruik wordt beschouwd, wordt voorbijgegaan. Oplegging van de straf is niet onredelijk of onbillijk. Beroep directeur gegrond. Beklag alsnog ongegrond.

RSJ 20 februari 2013, 12/2329/GA
Vragen m.b.t. het verschil in ordernummers bij de uitslagen van de urinecontrole zijn door het laboratorium beantwoord. O.g.v. de huisregels dient de gedetineerde op het formulier zelf aan te geven of er medicatie is gebruikt. Klaagster heeft dat niet gedaan en heeft een handtekening geplaatst op aanvraagformulier dat procedure goed is verlopen. Beslissing oplegging disciplinaire straf niet onredelijk en beroep ongegrond.

RSJ 4 februari 2013, 12/3554/GA
Disciplinaire straf wegens opsparen medicatie. Het is niet onaannemelijk dat klager zijn medicatie enkele uren heeft bewaard, omdat hij op het moment van uitreiking van de pillen geen brood had. Er is geen sprake van het opsparen/verzamelen medicatie. Het personeel heeft geen toezicht uitgeoefend op de inname van de medicatie door klager. Beroep gegrond en tegemoetkoming € 22,50.

RSJ 1 februari 2013, 12/3160/GA
Klager valt niet onder de categorie van personen, waarbij sprake is van een fors postuur en een fors gewichtsverlies. De positieve score op de urinecontrole kan klager worden verweten. Oplegging van een disciplinaire straf is derhalve niet onredelijk of onbillijk. Beroep directeur gegrond. Beklag alsnog ongegrond.

RSJ 19 november 2012, 12/1696/GA
Klager heeft zijn probleem om onder (visueel) toezicht urine te kunnen produceren niet voorgelegd aan een lid van de medische dienst van de inrichting. Onder omstandigheden kan van het visuele toezicht worden afgeweken op basis van een advies van de inrichtingsarts of -gedragsdeskundige, na door klager aangegeven signalen. Nu dergelijke signalen ontbreken is er geen sprake van schending van het gelijkheidsbeginsel of van willekeur. Het beroep is daarom ongegrond.

RSJ 13 november 2012, 12/1839/GA
Het opsparen van medicatie is in strijd met de huisregels en geeft voldoende aanleiding voor het opleggen van een disciplinaire straf. Het beroep van de directeur is in zoverre gegrond. Het beklag is gedeeltelijk ongegrond. Er is onvoldoende rekening gehouden met de medische conditie van klager. Een eigen cel meer passend dan een strafcel. Beklag gedeeltelijk gegrond. Tegemoetkoming € 12,50.

RSJ 14 maart 2012, 11/4340/GA
Klager is gestraft voor een te laag creatininegehalte bij een urinecontrole. Dat klager heeft gefraudeerd is niet met zekerheid te oordelen. Niet is uitgesloten dat het drinken van veel water, dat klager op advies van de medische dienst i.v.m. gezondheidsklachten heeft gedaan, effect heeft gehad op de uitslag. Beroep van klager gegrond, tegemoetkoming €50.

RSJ 20 januari 2012, 11/2608/GA
Niet aannemelijk is geworden dat aan klager is uitgelegd dat hij de volgende dag zelf moest bellen om urine af te geven. Die regel staat niet in de afdelings-/huisregels. Gelet op de consequenties voor gedetineerden is het de verantwoordelijkheid van de inrichting om een gedetineerde op de hoogte te stellen van de procedure voor afgifte van urine. Beroep directeur tegen gegrondverklaring beklag en hoogte tegemoetkoming ongegrond.

RSJ 29 maart 2010, 09/3595/GA
Voldoende aannemelijk is geworden dat klager is gehoord voorafgaand aan de oplegging van een ordemaatregel. Van de in de Regeling urinecontrole penitentiaire inrichtingen omschreven procedure met betrekking tot urineafname kan door de directeur worden afgeweken indien het voor de gedetineerde onmogelijk is om volgens die procedure urine te produceren. Klager heeft die onmogelijkheid voldoende aannemelijk gemaakt. Beroep van klager gegrond. Tegemoetkoming € 30,=.

RSJ 11 februari 2010, 09/3174/GA
Vijf dagen strafcel wegens een te laag creatininegehalte in urine. Bij een creatininegehalte van minder dan 2 mmol/l mag worden uitgegaan van fraude, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. Die zijn t.a.v. klager aanwezig. Beroep van klager gegrond en tegemoetkoming van 50 euro.

RSJ 2 november 2009, 09/1279/GM
De inrichtingsarts heeft klagers stelling, dat onvoldoende duidelijke instructies zijn gegeven m.b.t. de innamemomenten van de hem verstrekte medicatie ten gevolge waarvan klager ten onrechte zou zijn beschuldigd van het opsparen van die medicatie, onvoldoende weersproken. Gelet daarop is het beroep gegrond. Tegemoetkoming € 50,=.

RSJ 13 januari 2003, 02/2130/GA
Het niet-produceren van urine kan in dit geval worden opgevat als een weigering om medewerking te verlenen aan een urinecontrole. Het wordt wel wenselijk geacht dat de inrichting in gevallen als het onderhavige zoveel mogelijk een situatie creëert waarin de gedetineerde optimaal in staat wordt gesteld medewerking aan een urinecontrole te verlenen.

RSJ 2 februari 2000, 99/0802/GA
Het niet direct dan wel binnen een periode van vier uur in staat zijn urine af te geven t.b.v. een urinecontrole wordt aangemerkt als een weigering medewerking te verlenen. Strikte toepassing van deze bepalingen kan onder omstandigheden onredelijk zijn. Beklag gegrond en tegemoetkoming fl 90,-- .

Straffen naar aanleiding van positieve uitslag
RSJ 28 juni 2018, 18/0382/GV
Afwijzing van algemeen verlof. Er zijn vijf maanden verstreken sinds de laatste positieve urinecontrole. Dit gegeven kan de afwijzing niet rechtvaardigen. De mate waarin klager niet meewerkte aan de leefstijltraining evenmin. Mede gelet op de einddatum is het beroep gegrond. Opdracht tot het nemen van een nieuwe beslissing binnen twee weken. Geen tegemoetkoming.

RSJ 1 juni 2018, 17/3102/GA
De directeur is ten nadele van de gedetineerde afgeweken van de landelijke sanctiekaart. De directeur stelt dat de landelijke sanctiekaart ten tijde van de oplegging van de disciplinaire straf niet was geïmplementeerd. Dit verweer slaagt niet, nu volgens "beleidskader en sanctiekaart terugdringen dwang en drang" de implementatie van de landelijke sanctiekaart begin 2017 moest zijn afgerond. Beroep gegrond. Tegemoetkoming van €12,50 toegekend.

RSJ 14 november 2016, 16/3244/GV
Afwijzing van verlof niet onredelijk en onbillijk nu klager recent is gestraft in combinatie met het Sanctiekader DOB 2014. Beroep klager ongegrond.

RSJ 28 mei 2013, 13/1357/GV
Bij klager is herhaaldelijk drugsgebruik geconstateerd. Klager scoorde op 25 februari 2013 en 15 maart 2013 bij afgenomen urinecontroles positief op het gebruik van drugs. Voornoemde omstandigheid is een forse contra-indicatie voor verlofverlening. Beroep ongegrond.

RSJ 19 maart 2013, 13/0294/GA
Klager is gehoord door de beklagcommissie, niet valt in te zien dat hij door het niet aanwezig zijn van zijn raadsman in zijn belangen zou zijn geschaad. Een positieve uitslag van een urinecontrole rechtvaardigt het afwijzen van een verlofaanvraag door de directeur op basis van de hem toen bekende gegevens. Beroep ongegrond.